ایجاد محیطی سالم در خانواده، با مشاوره خانواده
مشاوره خانواده چیست؟
درمان یا مشاوره ی خانواده، نوعی از درمان است که برای شناسایی برخی مسائل که بر سلامت و عملکرد یک خانواده اثر می گذارند طراحی شده است. این درمان یا مشاوره می تواند برای کمک به یک خانواده در زمان های سخت، جا به جایی کامل از جایی به جای دیگر یا مشکلات سلامت روانی یا رفتاری در بین اعضای خانواده استفاده شود.
مشاوره خانواده مشکلات اعضای تک به تک خانواده در ابعاد بزرگتر، یعنی خانواده مورد بررسی قرار می دهد. فرض این نوع مشاوره بر این است که یک مشکل را نمی توان بدون فهم پویایی و دینامیک گروه(خانواده) شناسایی یا حل کرد. شیوه ی عملکرد خانواده و شرایط موجود در آن بر نحوه ی شکل گیری مشکلات بیمار و نحوه ی تشویق یا توانا شدن آنها به واسطه ی سایر اعضای خانواده اثر زیادی می گذارد.
مشاوره خانوداه می تواند از تکنیک ها و تمرینات رفتار درمانی ، درمان شناختی، درمان شخصی یا سایر درمان های فردی بهره بگیرد. مانند انواع دیگر درمان تکنیک های مورد استفاده به نوع خاص مشکلات موجودی که فرد دچار آنهاست بستگی دارد.
مشکلات رفتاری یا احساسی در کودکان علت عمده ی مراجعه ی خانواده های به مشاوره خانوداه است. مشکل یک کودک در خلأ ایجاد نمی شود، بلکه در بستر خانواده به وجود می آید و باید در این همین بستر هم به دنبال شناسایی و حل آنها گشت.
باید به خاطر داشت که در درمان یا مشاوره خانوده معنی لغت “خانواده” الزاما به معنی افراد همخون نیست. در این مقاله منظور از خانواده هرکسی است که نقش بلند مدت و حمایتگری در زندگی دیگری دارد که ممکن است به معنی افراد همخون یا الزاما به معنی اعضایی که با فرد در یک خانه زندگی می کنند نباشد.
بر اساس نظر متخصصان و کارشناسان در این حوضه، مشاوره خانواده به انواع مشخص و محدودی تقسیم بندی می شود. انواع مشاوره خانواده عبارتند از:
- نوع “بوونی”: این نوع از مشاوره خانواده بیشتر مناسب شرایط و وضعیت هایی است که افراد نمی توانند یا نمی خواهند سایر اعضای خانوده را در مشاوره شرکت دهند. مشاوره بوونیبر اساس دو مفهمو هسته ای ساخته شده است، مثلث سازی( گرایش طبیعی برای کاهش استرس از طریق صحبت کردن با فرد ثالث) و تفاوت سازی( آموختن اینکه فرد در قبال روابط خانواگی کمتر واکنش نشان دهد)
- نوع ساختاری: درمان یا مشاوره ساختاری بر تنظیم و تقویت نظام خانواده برای تضمین این است که والدین کنترل را در دست دارند و اینکه هم کودکان و افراد بالغ در خانواده محدودیت هایی دارند، تمرکز دارد. در این نوع از مشاوره خانواده، مشاور به خانواده ملحق می شود تا آنها را مشاهده کند، در مورد آنها بیاموزد و توانایی آنان برای کمک به تقویت روابط خانودگی را افزایش دهد.
- نوع سیستماتیک: مدل سیستماتیک به نوعی از درمان ومشاوره ارجاع دارد که روی ارتباطات ناخودآگاه و معنای زیرین رفتار اعضای خانواده تمرکز دارد. مشاور در این نوع از مشاوره خانواده، مشاور فاصله ی خود را با خاواده حفظ می کند تا به اعضای خانوده اجازه دهد به شکلی عمیقتر مشکلات و معضلاتشان را به عنوان یک خانواده حل کنند.
- نوع استراتژیک: این نوع از مشاوره یا درمان خلاصه تر و مستقیم تر از سایر انواع مشاوره خانواده است.که در آن مشاور برای اعضای خانواده تکلیف در منزل تنظیم می کند. هدف این تکالیف تغییر تعامل اعضای خانواده، تنظیم راه ارباطی خانودگیو اخذ تصمیم است. در این مشاوره خانواده، مشاور در جایگاه قدرت قرار می گیرد، که این کار به سایر اعضای خانواده که معمولا چنین قدرت هایی ندارند اجازه می دهد تا به شکل موثرتری باهم ارتباط برقرا کنند.
مشاور خانواده چه کار می کند؟
درمشاوره خانوده، مشاور مسئولیت کامل نتیجه ی جلسات را بر عهده می گیرد. این مسئله هیچ ربطی به خوب یا بد بودن، گناهکار یا معصوم بودن، درست یا غلط بودن ندارد. این یک تصدیق ساده است از اینکه تغییری حاصل کنید.
همانطور که در بالا به انواع مختلف مشاوره خانواده اشاره شد، یک مشاور خانواده ممکن است مجبور شود نقش های متفاوت بسیاری را برای درمان ایفا کند. این نقش های متفاوت نیازمند یک مشاور خانواده است که حاضر باشد تمرینات بسیار زیاد، تحصیلات رسمی و آزمون های زیادی را انجام دهد، اطمینان اصل کند کاملا آماده است که خود را به عنوان یک مشاور خانواده معرفی نماید.
هرچند که یک مشاور ممکن است متد ها ،ترجیحات و تکنیک های متفاوتی داشته باشد، باز هم باید حداقل کمترین سطح از تجربه ی درمان موارد زیر را دارا باشد. مواردی از قبیل:
- مشکلات رفتار کودکان در زمان بلوغ
- غم و اندوه
- افسردگی و استرس
- مسائل مربوط به ترنس یا هم جنس گرا بودن
- خشونت محیطی
- ناباروری
- درگیری های ازدواج
- اعتیاد و سوء استفاده از مواد
برای درمان اینها و دیگر مسائل خانوادگی یک درمانگر باید:
- مشاهده ی تعامل مردم در گروه های کوچک
- ارزیابی و حل مشکلات ارتباطی
- تشخیص و درمان بیماری های روانیدر بستر خانواده
- راهنمایی بیماران در بحران های گذرا ممانند طلاق یا مرگ نزدیکان
- برجسته کردن الگو های رفتارییا ارتباطی مشکل ساز
- کمک به جایگزین کردن رفتار های ناکارآمد با جایگزین های سالم
- کمک ذهنی-فیزیکی برای بهبود بخشیدن به بیمار
در جهت کسب مهارت های لازم برای انجام این اعمال، یک مشاور خانواده عموما مدرک کارشناسی ارشد درمان خانواده و ازدواح در زمینه های در مشاوره، روان درمانی، فیزیولوژی یا فعالیت اجتماعی دریافت می کند.
این تحصیلات و آموزش ها به درمانگر امکان آن را می دهد که به بیمارانی که به او مراجعه می کنند، برای حل و درمان کستره ی وسیعی از مشکلات کمک کند. راهنمایی برای حل مشکلاتی از قبیل:
- درگیری های شخصی در بین زوجین یا خانواده ها
- بیماری، مرگ یا بیکاری غیر منتظره در خانواده
- ایجاد یا حفظ یک رابطه ی عاشقانه سالم در هر مرحله ای
- مشکلات رفتاری در کودکان
- طلاق یا جدایی
- اعتیاد یا سوء مصرف مواد
- مشکلات سلامت روانی مانند افسردگی یا استرس
مجموعه ی آلومینا، یا کادری مجربو متخصص و با تجربه آماده ی خدمت رسانی در راستاری ارائه ی مشاوره خانواده به خانواده های عزیز ایرانی است.
مترجم و محقق : ندا ناصری
